Ala pola noite do 15 de Agosto do ano 1998, cando tiña uns 10 anos, íba andando a miña familia pola Festa da Patrona de Cedeira.
Non recordo exactamente a secuencia da historia, algo así.
Vin nun posto de xente latina unhas bandeiras e preguntei, en xeral, quenes eran as persoas das bandeiras. Meu pai, que iba diante, díxome:
- Non sabes quén é o Che Guevara.
- Non. - Dixen eu.
- E Gerónimo?
- Non. - Dixen eu, avergoñado pola miña ignorancia.
- Claro. Eso non volo ensinan na escola.
Entón, meu pai, parou no posto e mercou as dúas bandeiras. Unha dun tío barbudo cunha boina con estrela, mirando á nada. Nun ceo sobre unha batalla na que había cabalos.
A outra era un indio que me recordaba a única película que vira por aquel entón, " Bailando con lobos". Preferida de miña nai.
Aquela noite seguín sen saber quén era o Che Guevara. Nin Gerónimo. Soamente tiña esas duas bandeiras. Qué me acompañaron ata a adolescencia, cando as perdín, por falta de carácter ante humanoides con mais corpo e idade ca min. Se furo igual as recupero, ainda que me da igual. Váleme o recordo. Se tivese habilidades de debuxo artístico podería recuperalas, porque todos os seus trazos están claros na miña memoria.
Dende aquela sempre tiven esas bandeiras e esas persoas como referencia. Foron personaxes, accións, historias, ideoloxias, dilemas, conclusións. As miñas bases transversais. Aquel día impostas polo meu pai, pero anos despois comprendidas e asumidas na meirande parte.
Comecei a buscar literatura, respostas. Na biblioteca da miña casa. Profunda, abundante e obxectiva en canto a definicións e enciclopedias. Mais sesgada no canto o novelesco, teatral e ensaistico. Literatura socialista. Socialista da vella escola, non do Partido Socialista actual. En perspectiva, creo que leía e non entendía nada. Absolutamente nada.
En Primeiro de Eso, no Monte Caxado. A profesora de Galego mandáranos buscar información sobre Hitler. Aquela tarde, pediralle axuda a unha das miñas irmás. E buscarame en internet información, a cal imprimira e me dira nuns folios. Algo exclusivo no ano 2001.
Estaba eu lendo eses folios sobre Hitler no salón da casa. E non sei como, chegou meu pai. Sentín a súa lectura en silencio sobre as miñas forellas. E dixo:
- De onde sacaches iso?
- Sacoumo tal de internet.
Entón, meu pai foi pedir explicacións. E dixo que había que ler antes as cousas e ter moito coidado.
Recordo perfectamente unha das frases daqueles folios, en negrita a modo resumo:
"Hitler fué simplemente un genio"
Meu pai buscou varios libros, entre enciclopedias, e despois duns momentos no que eu miraba o seu método, e me preguntaba que raios pasaba para darlle tanta importancia a esa frase. Deume un libro aberto, e díxome:
- Ahí o tes.
Recordo perfectamente o cuadro, cunha foto de Hitler, e o inicio da lectura:
- Político alemán...
O día seguinte, cando a profesora comezou a falar sobre a figura de Hitler, entrada a explicación quedouse trabada.
- Hitler era... mmm... era... Hitler era unha persoa...- Dubidaba mentres xesticulaba pensando na definición axeitada.
- Mala?. - Dixen eu.
A profesora miroume, cun xesto de comprensión e, supoño, sendo consciente de que o concepto do ben e o mal é relativo.
- Sí, digamolo así.
Creo que aquela semana foi a miña primeira experiencia coa subxectividade das redes. E cando coñecín o fascismo teórico. Recordo querer ler mais sobre Hitler. Pero non había nada na casa. Ainda fai uns 5 anos que leín o Mein Camp. E lendoo, comprendín, e non me importa recoñecelo, que Hitler foi un xenio.
Unha persoa mala?. Dende as miñas bases, sí. A nivel teórico e a nivel praxis. Sesga o concepto de colectividade por motivos xenéticos e levao ó xenocidio.
Terrible, evidentemente. Pero teño que decir que, na miña opinión, a institución, ideoloxía, movemento, secta. Chamádelle como queirades, mais categóricamente "demoníaca", no sentido popular do termo, foi a Iglesia Católica. E falo a nivel de acción xeral. Sei que houbo, e hai, católicos "bos ". Tamén houbo nazis "bos" E proba é o que choramos coas películas " La lista de Shindler " ou có "Pianista". E sí, Stalin. E Mao. Tamén.
Non é posible construir unha colectividade senón é dende a praxis individual. E o revés. Hai unha relación biunívoca. Creo que <é inevitable a construcción dunha colectividade humana>, basada no apoio mutuo e libre de oligarquías. Simplemente porque a natureza sigue o seu curso. E ese é o modelo mais eficiente. Demostración é o cerebro humano, sistema mais complexo de todo o universo coñecido.
Asique: Anarquía ou extinción.
Na adolescencia, cando tiña uns 14 anos, comencei a ler. O que tiña na casa, para ben ou para mal. Ata os 18 anos fíxeno dun xeito casi enfermizo. Dende " O Capital" de Marx, "A orixe da familia" de Engels, todas as novelas de Asimow, Máximo Gorki e unha pila de literatura con ligación soviética. Pasei toda esa adolescencia lendo. Con 16 anos leera "Los Pilares de la Tierra" simplemente porque era o libro con mais páxinas que tiña na casa. Isto recórdame con moito cariño a amizade que fixen nesa época con Iria Veder Connor. Que lle prestara ese libro. Alguén que leía, que entendía que para "Big fish " atrapados naquela pequena piscina, ler era unha forma de voar.
Tan lonxe coma quixeras. Atopar alguén así era algo inédito, e reconfortante. Era vida.
Nesa época coñecin a Punky. Mais adiante Känno Filth. E hoxe AL Crego. Artista recoñecido que é constante vital. Foi a primeira persoa que me agasallou cun libro adicado. O mellor agasallo que me podedes facer (guiño, guiño).
Rebelión en la granja. De George Orwell. Un libro que releo todos os anos. E di así:
Algo se merecía tu insistencia en seguir cumpliendo años y no morirte. Conociendo tus ideales "politicos" creo que esto es lo mejor que te puedo ofrecer.
Sin más. Sigue insistiendo.
"No busco banderas, ni estandartes ni blasones. Tan solo defiendo la tierra que me crió."
Cando comecei na universidade, na Coruña, foi unha revelación ir ó Corte Inglés e poder mercar libros de Stephen Hawking. E outras cousas de física. Respostas.
Ahí dinme conta do meu interés pola matemática profunda, que tivo punto álxido coas clases de xeometria diferencial no ano 2011. Cun profesor que me marcou. Soamente me arrepinto de nunca terlle dito canto o quixen e o importante que foi para min naquel momento. Ainda que creo que o sabe. Leccións desa época.
É imposible facer todo ben. "Soy regular, siempre intento hacer las cosas bien, pero nunca consigo hacerlas bien del todo". El "Sueño con serpientes" de Silvio Rodríguez.
Outra lección foi a raíz do parecido daquel profesor con John Nash, caracterizado na película "Una mente maravillosa". Decía :
- Nash es profesor de teoría de juegos y de geometría diferencial. Yo soy profesor de geometría diferencial y de teoria de juegos".
Investiguei sobre a personalidade do Nash "real". E lein que non iba as clases porque non quería perturbar a sua creatividade. Creo que neste punto deixei de ler grandes obras. E foi a semente da miña idea actual de que unha praxis libertaria é posible sen teoría. E non so posible, creo que é algo inevitable polo que a teoría é innecesaria. Esta idea reforzouse anos despois coa miña visita a Cayos Cochinos, en Honduras.
Algún día daquel ano, unha das persoas mais grandes que pasaron pola miña vida, dixome que era un cobarde. Que non tiña valor a ser o que son. Hoxe entendo o valor de alguén que che diga algo así de claro e directo. Creo que iso é o que mais valor ten na amizade.
Non podo deixar de falar do que eu chamo a miña época Ghandiana (2010-2014). Na que creín no poder da resistencia pasiva como forma de loita. Hoxendía quédame unha base moi forte: o pacifismo. Se hai que loitar, loitase. Pero sempre hai que gardar un espacio para a concordia. A defensa del "derecho a vivir en paz". A paz, a cooperación e potenciar o senso colectivo sempre será o último obxectivo. Ainda que cando penso na dor de Víctor Jara, cóstame moito conter os meus sentimentos de odio. Por iso creo que deixei de ser Ghandiano e "remutei" ó guevarismo.
Sobre a acción directa, foi importante a lectura da "Revolución de todos los dias" e todo o pensamento do situacionismo francés do ano 68.
Escribo todo isto, para ter un recordo, e concatenar o meu pensamento e as miñas bases dun xeito escrito e ordeado.
Este ano, houbo algo que fixo crack. Unha revolución mental que me fixo saltar de nivel. Levaba tempo querendo encaixar unha serie de cimentos. E cando iso pasa, de repente os muros alzanse con rapidez. E recordo algo que decía Thoreau, de que o progreso consciente era un dos maiores placeres da vida. Algo así.
Dinme conta da miña fé (sí, digo fé) no sentido de colectividade.
Dinme conta de que ese sentido de colectividade parte de nós como individuos.
Dinme conta de que podemos ser revolucionarios con pequenas accións directas diarias.
Dinme conta de que sorrir, empatizar, saudar, bicar, axudar, amar. Facer iso, no mundo de hoxe, é ser revolucionario.
Dinme conta de que esa é a única forma na que podemos ser revolucionarios.
Dinme conta de que en canto participamos nas estructuras suxeitas a oligarquía, estamos perdidos.
Dinme conta diso, non podemos xogar e ganar a partida. Xogar é perder.
Dinme conta da existencia do tableiro, e de que hai que rompelo.
Dinme conta de que non teño nin idea de que hai despois de romper o tableiro.
Dinme conta de que creo en Deus como propiedade emerxente da intelixencia colectiva, consciencia da colectividade.
Volto o principio. O Che Guevara.
Lein tres biografías o longo da miña vida, aparte de moitos datos, artigos, e outras. Non vou a comentar absolutamente nada. Algo puramente intuitivo sobre alguén que, con humildade, sinto como alma xémela e unha das figuras mais influintes na miña vida. Algo que sinto despois de ler este ano o "Diario de Bolivia ".
Algo que nunca leín, nin probablemente leredes. Porque é algo que non lle interesa a ningunha das partes. E que vai ó fondo do ser humano, que era. Cos seus erros, contradiccións e incluso horrores.
Por qué se foi o Che Guevara de Cuba?
Porque se deu conta de que era anarquista. Deuse conta de que non é posible salvar a lei de ferro da oligarquía conquistando o Estado. Soamente cabe acabar co Estado. E non puido soportar como Fidel e os seus compañeiros de revolución se convertiron en oligarquía. Renunciou a ser oligarquía e foi na búsqueda de respostas. Sentido aventureiro? Igual, unha cousa non quita a outra.
Como se consigue iso, un mundo sin oligarquías, cos individuos conscientes, libres e cun sentido de colectividade? El planeta libre ou la belle bert? Non teño nin idea. Soamente creo que é algo inevitable. Curso natural. É fé? Probablemente.
En conclusión: amar ó próximo é ser revolucionario. E sempre, sempre, sempre paga a pena.
